Erken Yumurtalık Yetmezliği (POF) nedir?

Birçok araştırmacıya göre, erken yumurtalık yetmezliği (prematür over yetmezliği) kısaca POF, kadınlarda yıkıcı sonuçlar doğurmaktadır. Son yıllarda Türkiye de kadınlarda artan bir şekilde erken yumurta yetmezliği görülmektedir.

Erken yumurta yetmezliği POF nedir ?

Genellikle, POF ile erken menopoz birbirine karıştırılır. Erken (prematür) menopoz olan kadınlar, artık bir süre sonra yumurta üretemez ve bu sebeple hamile kalamazlar. Yumurta foliküllerinin kaybı veya disfonksiyonu ile yumurtalıkların bilinmeyen bir şekilde düzgün çalışmayı bırakması sonucu POF ortaya çıkar.

Ayrıca, POF olan kadınlar, bir süre aylarca döngülerinde sorun yaşarken aniden birkaç ay düzenli adet olmaya başlarlar. Menopoz doğal bir süreç olmasına rağmen, POF öyle değildir. 40 yaşındaki kadınlarda olabileceği gibi daha genç kadınlarda da olabilir.

Erken yumurta yetmezliği Erken menapoz değildir

POF belirtileri menopoza benzer özellikler gösterir. Bu sebeple de meopozla karıştırılabilir. POF belirtileri şunlardır:

Adet kanamasının hiç olmaması (Anemoria) ya da düzensiz olması
Ateşin çıkması ve gece terlemeleri, sıcak basması
Uyku sorunları
Sinirlilik
Vajinal kuruluk
Enerji kaybı
Cinsel dürtü kaybı
Ağrılı cinsellik
Mesane problemleri
Kısırlık

Buna ek olarak, POF bir kadının hormon düzeyleri, menopozlu kadına benzer düzeyde olabilir. Yüksek folikül (FSH) uyarıcı hormon ve düşük östrojen düzeyleri menopozlu kadın için normaldir, ancak POF görülen kadın için normal değildir.

Erken yumurta yetmezliği neden olur?
POF, yıllardır araştırmacılar ve kısırlık uzmanları için bir sorun olmuştur. POF nedenleri için birçok farklı açıklamalar olmakla birlikte, hiçbiri kesin olarak, POF nedeni olarak tespit edilememiştir. Yumurta üretilmesinin durmuş olmasının olası sebepleri, kemoterapi veya radyasyon tedavisi ya da kromozomal anormallikler olabilir.

Bir kadında düşük miktarda folikülü varsa ya da gelişmekte olan folikülün serbest bırakılmasını engelleyen anormal otoimmün reaksiyonu varsa Folikül disfonksiyonu oluşabilir. Erken yumurtalık yetmezliğinin genetik bir sebebi olabileceği düşünülmektedir. Ancak, POF olan kadınların sadece yaklaşık %10 ila % 20’sinde genetik bir yatkınlık vardır.

Erken yumurta yetmezliğinin tanısı nasıl konur?
Bir kadının adet döngüsü, genellikle onun sağlığının iyi bir göstergesidir. Adet döngülerinizde belirli bir süre görülen bir düzensizlik durumunda mutlaka doktorunuza gitmelisiniz.

POF teşhisi için, kanınızdaki FSH seviyesini ölçen bir kan testi yapılır. Adet döngünüzde bir aylık bir gecikme doktorunuzu ziyaret etmeniz için yeterli bir sebeptir. Genellikle, dört ay üst üste hiç adet görmemek erken yumurtalık yetmezliğine işarettir. POF olasılığı araştırılırken yaklaşık bir ay içinde iki kere FSH kan testlerinin yapılması gerekir. Testler sonucu FSH düzeylerinin 40mlU / ml’nin üzerinde çıkmış olması POF tanısını gerektirir. Bazı durumlarda, doktorlar 30mlU / ml’nin üzerindeki FSH düzeylerine dayanarak POF teşhisi koyarlar.

Erken yumurtalık yetmezliğinin uygun şekilde tedavi edilmesi diğer birtakım sağlık sorunlarının iyileşmesi için de önemlidir. Çünkü, POF bir kadının osteoporoz, kalp hastalığı, tiroit sorunları, diyabet riski gibi adrenal sorunlarını artırabilir.

Erken yumurta yetmezliğinin tedavisi
Menopoz gibi, POF için en yaygın tedavi, hormon replasman tedavisi (HRT) ‘dir. Östrojen, (bazen testosteron) ve progesteron dozları menopoz tedavisinde daha yüksek olmasına rağmen vücut hormonlarının alışmak için zamana ihtiyacı vardır, tedaviyle düzeyleri giderek artmıştır.

Menopoz tedavisinde kullanılan, HRT, her ne kadar bu konu üzerinde doktorlar arasında anlaşmazlık olsa da POF olan kadınlar için de güvenle uygulanabilir. HRT bu kadınların hormonlarının, doğal olarak olması gereken seviyelere getirmek için kullanılır. Doğal olarak, menopozlu kadınlarda östrojen ve progesteron yüksek düzeyde değildirler, menopoz tedavisiyle bu hormonların seviyelerinin uzatılması amaçlanır.

Doğal seviyelere geri östrojen ve progesteron miktarının yükselmesiyle, POF olan kadınların çoğu tekrar düzenli adet görmeye başlarlar. HRT ayrıca, kadının osteoporoz (kemik erimesi) olma riskini azaltabilir.

Hormon hapları kullanılabilir olsa da, birçok doktor hormonların sürekli vücutta salgılanabilmesi için, bazen başkaca ilaçlar reçete edebilirler.

Doktorlar, bazen östrojen ve progesteron seviyelerinin yükselmesi için doğum kontrol hapları reçete edilebilir. Sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersiz, osteoporoz riskini yanı sıra kalp hastalığı riskini de en aza indirebilir.

Erken yumurta yetmezliği ve Hamilelik

Birçok kadında, POF , doğal yollarla çocuk sahibi olma şansı neredeyse imkansız kılar. POF olan kadınların sadece% 5 ila %10’unda, kısırlık tedavilerinin yardımı olmaksızın , başarıyla hamile kalmaları mümkün olmaktadır. Hangi kadınların, hamile kalma olasılığının yüksek olduğunu belirlemenin yolu yoktur, ancak, gebe kalmak isteyen kadınların kısırlık ve tüp bebek tedavisi tedavisi görmeleri tavsiye edilir.

Ancak doğruluğu kanıtlanmamış kısırlık tedavileri, doğurganlığa daha da büyük zarar verebileceğinden dikkatli olunmalıdır. POF, rahim ile değil, yumurta üretimi ile ilgili olduğundan, rahim çocuk taşıyabilir durumdadır.
Tüp bebek yöntemi ile donör yumurta kullanılarak bazı kadınların başarılı bir şekilde bebek sahibi olmaları sağlanabilmektedir. Bebek sahibi olmak için bir başka seçenek de evlat edinme olabilir.

Araştırmacılar POF olan kadınlarda doğurganlığı artırmaya yardımcı olabilecek yeni tedavileri araştırmaya devam etmektedirler. Eğer çocuk sahibi olmak istiyorsanız, sizin için en iyi seçeneği belirlemek adına, doktorunuz ve eşinizle görüşmelisiniz.

Kadında Üreme Hormonları
Kolay hamile kalmak için nasıl beslenmelisiniz
Doğurganlık içinen iyi hücre yenileme yöntemi
Adet Döngünüz doğurganlık hikayenizi anlatır
Anne adaylarının yaşı ile doğurganlık ve düşükler arasındaki yakın ilişki

Kısırlık ve tüp bebek tedavileriniz için Prof.Dr.Bülent Tıraş Formu ile bizimle iletişim kurabilirsiniz.