Azosperm, Hipogonadizm, Aspermia, Obstrüktif azoospermiayı Op.Dr.Emre Bakırcıoğlu’na Sorduk.

Erkek infertilitesi dendi mi genelde sanki sorun bir tek sperm azlığı imiş gibi biliriz,ama bu konuda en az kadın sorunu kadar dipsiz bir kuyu.Sordukça insanın sorası geliyor. Sizin için en çok sitede sorulan soruları Androloji
Uzmanı Op.Dr.Emre Bakırcıoğlu’na sorduk.
Azosperm ne demek ?

Azosperm veya bizim tabirimizle azoospermia menide hiç sperm hücresinin bulunmaması halidir. Yani sperm sayısı 0’dır.

Hangi durumlarda vücut  hiç sperm yapamaz azosperm olur ve erkek infertilitesi oluşur?

Vücutta spermlerin üretim yeri testislerdir. Bu nedenle testisin hiç sperm üretmemesi durumu öncelikle kendisine bağlı nedenler örneğin testislerin gelişimini bozan genetik nedenler (Klinefelter hastalığı, Y kromozomundaki bazı genlerin doğuştan olmaması), testislerin normal yerinde olmaması doğuştan kasık veya karın içerisinde kalması, erişkin yaşta kabakulak hastalığı geçirilmesi ve testislerin tutulması, kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ve radyoterapi sperm üreten hücrelerin ölmesine ve sonuç olarak azospermiye neden olabilir. Testis dışında sperm yapımını sağlayan hormonların eksikliği durumunda da testiste sperm üretimi durur ve dışarı hem çok az miktarda sıvı çıkışı, hem de sperm hücre çıkışı 0 olur

Erkek kısırlığında Hipogonadizm ne demektir?
Sperm yapımını sağlayan ve hipofiz bezinden salgılanan hormonların salgılanmaması durumunda erkeklerde veya testisin testosteron üretim bozukluklarında hipogonadism durumu ortaya çıkar. Sperm yapımını olumsuz olarak etkiler. Testislerin testosteron hormonu salgılamasını uyarıcı ilaçlar vererek sperm yapımını ve çıkışını artırılabilir. Ancak dışarıdan testosteron verilmesi ise sperm yapımını baskılar.

Aspermia ne demektir.? Böyle kişilere sperm bulmak için ne tür çalışma yapılır.?

Meninin dışarı hiç gelmemesi durumudur. Yani dışarı sıvı çıkışı olmaz. Meni mesane içerisine kaçar ve boşaldıktan sonra idrar tahlilinde sperm görülür. Mesane boynu yaralanmaları, Şeker hastalığının ileri evrelerinde, omurilik yaralanmalarında bu durum ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda ilaç tedavisi ile dışarı meninin çıkışı sağlanabilir. Sonucun olumsuz olduğu vakalarda testisten iğne ile sperm elde edilir.

Erkek kısırlığı sorunu için gidildiğinde Obstrüktif azoospermia oldunuz derlerse ne anlamalıyız?

Tıkanıklığa bağlı olan sperm çıkışının olmaması halidir. Yani üretim açısından problem olmayıp spermi taşıyan kanallarla ilgili problem mevcuttur.

Mesela Tüp bebek tedavisi için sperm analizi yaptırdık ve spermlerde sorun olduğu belirtildi. Yukarıda saydığımız sorunların kesin olduğunun anlaşılması için  bir kaç test daha yatırılmalı mı?Yapılmalı ise kaç defa olmalı?

Sperm analizleri en az 2 ila 3 hafta ara ile alınmalı ve en az 2 kez yapılmalıdır. Sperm analizine bakan kişinin tecrübesi çok önemlidir. Tavsiyem bu analizlerin sık yapıldığı merkezlerde ve referans merkezlerinde sperm analizinin yapılmasıdır. Çünkü günümüzde hala sperm analizi erkeğin değerlendirilmesinde en önemli yeri tutmaktadır. Sperm analizinin yapılması erkeğin değerlendirilmesi için yeterli değildir. Mutlaka bir üroloji uzmanı tarafından muayenesi gereklidir.

Spermler kaç haftada bir yenilenmektedir. ?

Spermlerin yapımı yaklaşık 60 ila 70 gün süren bir süreçtir. Bu nedenle herhangi bir tedavinin değerlendirilmesi için sperm analizinin 2 ay sonra tekrarlanması gerekir.

Tüp bebek tedavisine başlarken kaç hafta öncesinden beslenmemize yaşam şartlarımıza  daha fazla dikkat etmeye başlamalıyız.? Bununla ilgili ek doktor desteği almamız gereklimi?

En az iki ay öncesinden erkeklere bir besin desteği sağlamayı ve sigara kullanıyorlarsa bırakmalarını tavsiye ediyorum. Bu arada kullandıkları ilaçları ve diğer alışkanlıkları da sorgulamakta fayda var. Aşırı kilolu olan erkeklerin bir diyet uzmanı kontrolünde zayıflamalarını öneriyorum.

Tüp bebek tedavilerinde Spermi mikroskop altında binlerce defa büyülttüğü ve sağlıklı döllenebilecek spermlerin seçildiği söylenen IMCI simdi bütün tüp bebek merkezlerinde var mı? Gerçekten tam sağlıklı sperm seçilebiliyor mu? Sperm hakkında artık her şeyi tıp bilebiliyor mu?

IMSI yöntemi tüm tüp bebek merkezlerinde kullanıldığını söyleyemeyiz. Amaç spermi 6*10.000 kat büyüterek sitoplazma içerisinde vakuollerin (küçük kesecik şeklinde yapılar) olup olmadığını tespit etmek. Normal büyütmede görülmeyen bu yapıların olamadığı spermlerle daha başarılı sonuçlar elde edildiği ve düşük oranlarının azaldığı savunulmaktadır. Bu görüşte olmayan ve faydalı bulmayanlarda vardır. Dolayısıyla spermi en iyi şekilde seçmemizi sağlayacak yöntem konusunda henüz herkesin fikir birliği yaptığı etkin bir yöntem geliştirilememiştir. Bunu dışında sperm içerisinde bulunan DNA yapısına ait bozukluklar (kırılmalar) embriyo kalitesi ve gebelik oranları üzerinde etkin olduğu bilinmektedir. Yumurtanın belli oranlarda bu hasarları tamir kabiliyeti olmasına rağmen ileri derecede DNA hasarı olan spermlerle yapılan işlemlerde gebelik oluşmaması veya düşük ile sonuçlanması görülebilir. Bu erkeklerde spermlerin özel yöntemlerle DNA hasarı olup olmadığının tespiti bu çiftlerde başarısızlığı açıklamak ve gebelik şansları hakkında çiftlere bilgi verebilmek açısından önem taşımaktadır.

Birazda müsaade ederseniz siz den bahsetmek istiyoruz.Toplantılara ekip olarak giderken yolculuklarda bütün yolculuk boyunca yalnız tıp kitapları okuduğunuzu duyuyoruz.

Hastalarınızı kontrol  ettikten sonra  zaman zaman ilginizi çok çeken  ve laboratuara girip sperm analizlerini incelediğiniz  hastalarınız oluyor mu?

Evet, vaktim daha çok olsa hastaların sperm analizlerini kendim yapmak isterim. Ama bu pratikte mümkün değil. Ancak bazı durumlarda özellikle -ileri derecede morfolojik bozukluğu olan- hastaların spermiogramlarını inceliyorum.

Çok ilginç bulduğunuz imkânsız dediğiniz ama başarıya ulaşmıs unutamadığınız  bir vakanız var mı?

Başkaları tarafından imkânsız denilen ancak ilaç tedavisi ile sperm üretimini başlatıp doğal yoldan çocuk sahibi olan birçok hastamız var. Hatta daha geçen gün bir hastam doğal yoldan ikinci çocuğunun olduğunu söyledi. Bu hastama çeşitli merkezlerde kesinlikle olmayacağı ve evlat edinmeyi tavsiye ettiklerini söylenmiş. Özellikle Klinefelter Sendromlu erkeklerde hekimlerin bu şekilde hastalara olumsuz bildirimleri oluyor. Ancak bizim sonuçlarımız ise bu erkeklerde %50 oranında sperm bulma başarımızı ve aynı şekilde bulunan spermlerle başarılı bir şekilde gebelik oluşabileceğini gösteriyor. Şu ana kadar dünyada bildirilmiş en geniş Klinefelter erkeği üzerinde gerçekleştirilmiş mikro TESE operasyonu serisine sahibiz ve sonuçlarımızı 19 Ekim 2009 da Amerika üreme tıbbı derneği toplantısında sunacağım.

Aynı şekilde yurtdışından gelen ve TESE yapıldıktan sonra kesinlikle çocuk sahibi olamayacağı bildirilen bir hastamda sperm bulduk ve gebe kaldı. Gebelik ultrasound için gittiğinde doktorunun çok şaşırdığını ve diğer doktorları da çağırıp gösterdiğini email da yazmıştı.

Mikrotese konusunda Türkiye de ilk ameliyatı yapan doktorsunuz. Mikrotese ameliyatından daha gelişmişi ah şu da olsa  yada keske imkan olsa da şunu da arastırabilsem dediğiniz bir çalışma var mı?

Evet, hastalarımı ameliyat etmeden sperm bulunup bulunmayacağını ön görebilecek bir yöntem geliştirebilmeyi çok isterdim.

Dünya da tedavi değil  yalnız erkek infertilitesi konusunda geniş araştırmalar yapan bir ekip  ve araştırmak merkezi var mı? İçinde olmak ister miydiniz.? 

Yurtdışında tabii ki birçok merkez var. Ancak benim idealim Türkiye´de dünyaca tanınmış bir Andoroloji merkezi kurmak. Bu gerçekleşebilecek bir ideal.

İnşallah en kısa sürede dilekleriniz gerçekleşir. Verdiğiniz bu güzel bilgiler için çok teşekkür ederiz.Sizi sık sık rahatsız edeceğiz.

Sibel Tuzcu

www.emrebakircioglu.com