Mikroenjeksiyon ve embiryonun anlık gelişim öyküsü

Mikroenjeksiyonun (ICSI) tüp bebek yönteminden farkı nedir?

Tüp bebek yönteminde, vücut dışına alınan sperm ve yumurtalar laboratuvarda özel bir ortamda bir  araya getirilerek döllenmenin kendiliğinden oluşması beklenir.

Hareketleri ve dölleme kapasitesi yetersiz, az sayıda ve nşiddetli şekil bozukluğu gösteren spermler yumurtayı kendiliğinden delerek döllenmeyi sağlayamazlar. Bu durumda spermler yumurta içine enjekte edilerek döllenme sağlanır. Bu işleme mikroenjeksiyon (ICSI) adı verilir.ICSI 1.polar cisimciği atmış olan olgun oosit hücrelerine uygulanır.

Eğer oositler METAPHASE I veya PROPHASE I dönemde ise ICSI uygulamak mümkün değildir.

Yumurtaların temizlenmesi (denudasyon) nedir?

Toplanan hücrelerin opudan 2 saat sonra onları saran somatik hücrelerin enzim yardımı ile uzaklaştırılması ve yumurtanın net izlenip manüple edilebileceği (mikroenjeksiyon) düzeye getirilmesidir.

Yumurta temizliği (denudasyon ) sonrası karşılaştığımız durumları şöyle özetlemek

Mümkün:

Boş zona, zonanın içinin boş olması (ICSI uygulanamaz)

Profaz I (GV) ve Metafaz I (olgun olmayan yumurtalar)(ICSI uygulanamaz)

Olgun yumurta hücresine ICSI uygulanabilir

EMBRİYONUN İYİ GELİŞİM KRİTERLERİ NELERDİR?

Mikroenjeksiyon yada tüp bebek işleminden;  16-20 saat sonra (1.gün) döllenme tespit edilir.

48 saat sonra (2.gün) 3-4 hücreli embriyolar izlenir.

72 saat sonra (3.gün) 6-8 veya daha fazla hücre içeren embriyolar izlenir ve hücreler arası birleşme başlar.

4.günün sabahında (ICSI işleminden yaklaşık 96 saat) sonra hücre sayısı net sayılamamakta, morula

dönemine ulaşan embriyolar oluşmaktadır.

5. veya 6. gündeki embriyoya blastosist adı verilir ve hücre sayısı 60’tan fazladır. Bu kriterlere sahip olan embriyolar normal gelişen embriyolar olarak değerlendirilir.

Embriyo seçimi nasıl yapılır? Çoğul gebelikler nasıl önlenir?

Embriyo transferi genellikle döllenmeden  sonraki günde yani 2. gün ile 5. gün arasında yapılabilir.

Transfer edilecek embriyoları seçerken hekim, embriyolog ve hastanın birlikte kaç adet embriyo transferi yapılacağına karara vermesi gerekir. Bu kararı verirken öncelikle ülkemizdeki yönetmeliklere göre eğer geçerli bir sebep yoksa transfer edilecek embriyo sayısının  35 yaş altı olgularda 1 ile sınırlandırıldığını belirtmekte yarar vardır.  Bu sayı kadının yaşı arttıkça, daha önceki başarısız denemelerin varlığında arttırılabilmektedir.

Embriyoların hangi günde transfer edileceğine nasıl karar verilmektedir?

Kadının yaşı, hangi nedenle tüp bebek tedavisi yapıldığı, varsa daha önceki denemelerinin sonuçları,

embriyo gelişim özellikleri, preimplantasyon genetik tanı yapılıp yapılmayacağı, elde edilen yumurta sayısı, gelişen embriyo sayısı ve embriyonun günlük gelişim hızı gibi kriterlere bakarak hangi günde transfer yapılacağına karar verilmektedir. En erken 2. günde; en geç ise 6. günde olmak üzere 2, 3, 4, 5 ve 6. günlerde transfer yapılabilmektedir.

Transfer edilmeden önce embriyolara işlem yapılıyor mu?

Embriyoların gelişiminin 3. gününde “Assisted Hatching” ( traşlama, soyma ) işlemi rutin olarak kullanılmaktadır. Bu işlemi 35 yaş üzeri, bazal hormon değerleri yüksek olan, önceki uygulamalarda iyi embriyo transferine rağmen gebelik oluşmayan ve yumurtanın zarının kalın olduğu

durumlarda, içerisindeki istenmeyen artıkların temizlenmesi gereken olgularda ve genetik araştırma yapılması için biyopsi alınacak vakalarda uygulanmaktadır.

Embriyo biyopsi işlemi nedir?

Tüp bebek tedavisi sonrası elde edilen embriyolarda gelişim süreçlerinin 3. günde bir yada 2 hücrenin alınıp genetik laboratuvarında incelenerek transfer öncesi sağlıklı embriyolarının seçiminin sağlanması işlemidir.

Tüp bebek programına alınan her çiftte embriyoların genetik olarak incelenmesine gerek duyulmamakta, buna karşın belirli özelliklere ve risklere sahip olan çiftlerde bu inceleme

önerilmektedir. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir:

-Genetik veya kalıtsal bir hastalık taşıyıcılığı bulunan çiftlerde,

-Daha önce genetik hastalığı olan çocuk veya çocuklara sahip

çiftlerde,
-Yardımcı üreme teknikleri (tüp bebek) için kabul edilmiş ileri

yaş grubundaki kadınlarda (37 yaş ve üzeri),
-Tekrarlayan erken gebelik kayıpları-düşükleri olan çiftlerde,
-Bir çok kez yardımcı üreme teknikleri uygulanmasına rağmen

gebelik elde edilememiş veya düşüklerle gebeliklerini kaybetmiş

olan çiftlerde,
-Şiddetli erkek kısırlığı ile birlikte görülen kromozom bozuklukları

veya genetik hastalıklarda,
-HLA genotyping (doku tiplemesi) yapılması amacı ile,

Biyopsi işlemi ile embriyodan bir hücre alınması bebeğe zarar verirmi?

Embriyo, gelişiminin 3. gününde yaklaşık 6-8 hücre içermektedir. Bu hücrelerden bir

veya iki tanesinin çıkartılması, embriyonun ileri gelişimini etkilememektedir. Kalan diğer

hücreler bu eksiği hemen telafi ederek gelişimi sürdürürler. Tüm hücreler farklı dokulara

dönüşebilme kapasitesine sahip olduklarından herhangi bir doku veya organ eksikliği gözlenmez.

Embriyo 3. güne ulaştığında gelişim hızı kontrol edilir. Yavaş gelişen bir embriyonun blastomer biopsisinden olumsuz yönde etkilenme riski olacağından, sadece iyi gelişim gösteren embriyolar genetik inceleme için uygun olarak değerlendirilir.

Embiryolog Semra Sertyel

Alman Hastanesi

Tüp Bebek Merkezi Laboratuar Sorumlusu