Tüp Bebekte Genetik Sorunlar Embriyo Kalitesine ve Hamileliğe etkisi
Tüp Bebekte Genetik Sorunlar Embriyo Kalitesine ve Hamileliğe etkisi
Baküden Uzman Dr.Emin Haqverdiyev canlı yayınımızdaydı. Tüp bebekte Genetik Sorunların Embriyo Kalitesine ve hamileliğe etkisi konusunda bizi bilgilendirdi daha sonra yayına Türkiye’den ve Azerbaycan’dan katılan arkadaşlarımızın sorularını cevapladı.
Genetik Taramanın Önemi:
Genetik taramalar, özellikle başarısız tüp bebek denemeleri veya ileri yaşlarda yapılması öneriliyor. Genetik biyopsi, embriyoların sağlıklı bir şekilde analiz edilmesini sağlarken, örnek alma işleminin doğru yapılması önem taşıyor.
5. Gün Embriyosunun Tercihi:
5. gün embriyosu, 3. güne kıyasla daha yüksek tutunma oranı sunuyor. Embriyo gelişim sürecinde genetik tarama yapılmadan 5. güne ulaşılması, ekstra maliyetlerden kaçınmayı sağlayabilir.
DNA Hasarları ve Çip Yöntemi:
Çip yöntemi, sperm DNA hasarlarının etkisini azaltmak için kullanılıyor. Bu yöntemle sağlıklı spermlerin seçilmesi ve embriyo kalitesinin artırılması hedefleniyor.
Embriyo Transferi ve Beklentiler:
Embriyo transferinde, hastaların başarı oranları hakkında bilgilendirilmesi önemlidir. İlk tüp bebek denemesi başarısız olduğunda genetik inceleme yapılması tavsiye ediliyor.
Cinsiyet Seçimi ve Yasal Durumlar:
Türkiye’de yasak olan cinsiyet seçimi, Bakü gibi bölgelerde uygulanabiliyor. Ancak bu konuda hastaların bilinçli olması ve ön analizleri yaptırması öneriliyor.
Kısırlık ve Akraba Evliliği:
Akraba evlilikleri, genetik sorunları artırabiliyor. Bu durum, tüp bebek öncesinde genetik uygunluk testleriyle değerlendiriliyor.
5 Gün Embriyosu:
Embriyonun 5. güne ulaşması durumunda başarı oranları 3. güne göre anlamlı ölçüde artıyor. Örneklerde 3’ten 5’e geçişte ciddi bir elenme gerçekleşiyor.
Yanılma Payları:
Genetik testlerde her zaman %5’lik bir hata payı bulunduğu belirtiliyor. Bu yüzden sonuçların dikkatlice yorumlanması gerekiyor.
Tüp Bebekte Başarı Oranı:
Ortalama başarı oranları %60-70 civarında olup, merkezden merkeze değişiklik gösterebiliyor.
Yayında Sorulan Sorular ve Dr.Emin HAqverdiyev’in Cevapları
Soru: 26 yaşındayım, eşimin yaşı 30, 2 yıldır evliyiz. Spermde DNA hasarı var. Ne yapmalıyız? Cevap: DNA hasarı olan spermler için çip yöntemi öneriliyor. Çip yöntemi, sağlıklı spermleri ayırarak mayalanma şansını artırıyor. Bu yöntemin antioksidan tedaviden daha etkili olduğu ifade edildi. Tedavi sürecinde dikkatlice ilerlenmesi öneriliyor.
Soru: Kan uyuşmazlığı olan bir hasta ikinci gebeliğinde nasıl bir yol izlemelidir? Cevap: İlk gebelikte kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmadıysa, ikinci gebelikte indirekt Coombs testi yapılmalı. Eğer çocuğun kan grubu pozitifse ve annenin kanında antikor oluşmuşsa, uygun tedavi planlanmalıdır.
Soru: Rahimde yapışıklık hamileliği engeller mi? Cevap: Evet, rahimde yapışıklık hamileliği engelleyebilir. Bu durum genellikle enfeksiyonlar ya da cerrahi müdahaleler sonrası gelişir. Endometrium tabakasının homojen bir şekilde kalınlaşması gerektiği vurgulandı. Yapışıklık tespit edilirse, histeroskopi ile tedavi edilmesi öneriliyor.
Soru: AMH değeri 2.68, yaş 38. Aşılama ve tüp bebek denemeleri başarısız oldu. Ne yapmam gerekiyor? Cevap: AMH değerinin yanıltıcı olabileceği, bu değerin merkezden merkeze değişebileceği belirtildi. Genetik tarama yapılması önerildi ve embriyo kalitesinin bu süreçte dikkatlice değerlendirilmesi gerektiği ifade edildi.
Soru: Donör yumurta ile tüp bebek denemesinde başarısızlık yaşanırsa ne yapılmalı? Cevap: Donör yumurta seçiminde kalite kriterleri var. Başarısızlık durumunda genetik tarama yapılması gerektiği belirtildi. Ayrıca sperm kalitesi ve DNA kırıklıkları da incelenmelidir.
Soru: Embriyo transferi sonrası tutunma başarısızlığında histeroskopi tekrar edilmeli mi? Cevap: Evet, başarısız bir tüp bebek denemesi sonrası histeroskopi yapılması faydalıdır. Rahim içinde polip, yapışıklık veya kronik endometrit gibi sorunlar histeroskopi ile tespit edilebilir.
Soru: Polikistik over sendromu (PCOS) hastasıyım. Dondurulmuş embriyo transferinde başarı şansım nedir? Cevap: Eğer embriyo 6. gün kalitesinde ve 4Aa ise, başarı şansınız oldukça yüksektir. PCOS’un bu aşamada tutunmaya etkisi olmadığı vurgulandı.
Soru: Karyotip testinde translokasyon sorunu çıktı. Bu hamileliği etkiler mi? Cevap: Translokasyon sorunlarında genetik taramalı tüp bebek yapılması öneriliyor. Sorunun yerine ve şiddetine göre gebelik şansı değişebilir. Ümitsiz olunmaması gerektiği belirtildi.
Soru: Negatif kan grubuna sahip bir anne adayının normal doğum yapması mümkün mü? Cevap: Evet, negatif kan grubuna sahip anne adayları normal doğum yapabilir. Doğum sonrası kan uyuşmazlığı iğnesinin yapılması gerektiği hatırlatıldı.
Soru: Genetik taramada alınan örneklerin yanlış sonuç verme ihtimali var mı? Cevap: Genetik biyopside örnek alınırken, embriyonun dış hücrelerinden (perifer dokular) örnek alınıyor. Bu durumda %5’lik bir hata payı her zaman vardır. Embriyonun farklı bölümlerinden alınan örneklerin farklı sonuçlar verebileceği ifade edildi.
Soru: Embriyo yapıştırma yöntemi etkili midir? Cevap: Embriyo yapıştırma (embryo glue) yönteminin faydalı olmadığı belirtildi. Bu yöntemi kullanmadıklarını ve önerilmediğini ifade etti.
Soru: Polikistik over sendromu olan bir hastada düzensiz adet için ilaç mı kullanılmalı? Cevap: Kilolu hastalarda kilo verilmesi ve insülin direnci varsa tedavi edilmesi öneriliyor. Zayıf hastalarda ilaç tedavisi düzenlenebilir.
Soru: 10 defa tüp bebek denemesi yaptım, başarılı olmadı. Ne yapmam gerekiyor? Cevap: Bu kadar fazla deneme yapılmadan önce detaylı bir araştırma yapılması gerektiği vurgulandı. Sorunun kaynağını bulmadan tüp bebek denemelerine devam edilmesi doğru değildir.
Soru: Genetik biyopsi sırasında hata yapılabilir mi? Cevap: Evet, biyopsi sırasında hata yapılabilir. Bu nedenle işlemin uzman bir embriyolog tarafından yapılması gerektiği ifade edildi.
Soru: Tüp bebek denemesi sonrası 5. gün embriyosu daha mı avantajlı? Cevap: Evet, 5. gün embriyosu daha olgun olduğu için başarı şansı yüksektir. Ancak her durumda embriyo kalitesine ve hastanın durumuna göre karar verilmesi gerektiği belirtildi.
Soru: Cinsiyet seçimi neden yasak? Cevap: Türkiye’de cinsiyet seçiminin yasal olmadığı, ancak Bakü’de bu işlemin yapılabildiği belirtildi. Hastaların bu konuda öncesinde genetik analiz yaptırması önerildi.
Soru: 38 yaşındayım, rahimde kist var, hamile kalabilir miyim? Cevap: Kist boyutuna bağlı olarak değerlendirme yapılmalı. Küçük kistlerde gebelik şansı yüksek, ancak büyük kistlerde tedavi önerildi.
Soru: Akraba evliliği genetik sorunlara sebep olur mu? Cevap: Evet, akraba evliliği genetik sorun riskini artırır. Bu durumlarda genetik uygunluk testleri yapılması önerildi.
Soru: Sperm sayısı düşük bir hastada ameliyat gerekli mi? Cevap: Ameliyat her durumda gerekli değildir. Spermlerin farklı yöntemlerle seçilip mayalandırılması öneriliyor.
Soru: Negatif sonuçlanan tüp bebek sonrası tekrar deneme yapmalı mıyım? Cevap: Negatif sonuç sonrası genetik tarama yapılarak yeniden deneme yapılması önerildi. Ancak öncelikle başarısızlığın sebebinin araştırılması gerektiği ifade edildi.
Soru: 3 defa tüp bebek denemesi yaptım, histeroskopi yaptırdım ve olumlu sonuç aldım. Ancak 2 defa daha denedim, sonuç alamadım. Histeroskopi tekrar yapılmalı mı? Cevap: Başarısız tüp bebek denemesi sonrası histeroskopi yapılması önerilir. Özellikle rahim içi sorunlar (kronik endometrit) ultrasonla tespit edilemeyebilir. Histeroskopi bu tür sorunları anlamak için gereklidir.
Soru: Polikistik over hastasıyım, adetlerim düzensiz. Her ay ilaç mı kullanmalıyım yoksa kendiliğinden adet olmayı beklemeli miyim? Cevap: Kilolu hastalarda kilo verilmesi ve insülin direnci varsa tedavisi öneriliyor. Zayıf hastalarda ilaç tedavisi düzenlenebilir. Uzun vadeli planlama yapmak önemlidir.
Soru: Negatif tüp bebek sonuçlarında embriyo kalitesi ne kadar önemli? Cevap: Embriyo kalitesi, başarı oranlarını doğrudan etkiler. Özellikle 5. gün embriyosunun daha yüksek kaliteli olması nedeniyle tercih edildiği belirtildi.
Soru: Cinsiyet seçimi süreci nasıl ilerliyor? Cevap: Bakü’de cinsiyet seçimi yasal. Bu işlem öncesinde genetik tarama yapılarak, istenilen cinsiyette embriyo seçimi sağlanıyor. Ancak bu yöntemin dikkatli şekilde değerlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
Soru: Tüp bebekte başarısızlık oranları neden bu kadar yüksek olabilir? Cevap: Başarısızlık, genetik sorunlar, embriyo kalitesi, sperm DNA hasarları gibi birçok faktöre bağlı olabilir. Başarısız denemelerden önce bu faktörlerin detaylı şekilde incelenmesi gerekiyor.
Soru: Tüp bebek tedavisinde yaş faktörü nasıl bir rol oynar? Cevap: 35 yaş üstü kadınlarda yumurta kalitesi düşer, bu da tüp bebek başarısını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle genetik tarama ve kaliteli embriyo transferi önemlidir.
Soru: 3 embriyodan biri transfer edildi, ancak kimyasal gebelikle sonuçlandı. Diğer embriyolar genetik açıdan sağlıksız çıktı. Ne yapmalıyız? Cevap: Sağlıksız embriyoların transfer edilmemesi gerektiği vurgulandı. Çip yöntemiyle sperm seçimi yapılması ve yeni bir tüp bebek döngüsü önerildi.
Soru: Y kromozomu hasarı erkek bebek olma şansını etkiler mi? Cevap: Y kromozomu mikrodelesyonu olan hastalarda erkek çocuk sahibi olma şansı düşer. Bu durum öncesinde yapılan testlerle belirlenebilir ve tedavi planı buna göre düzenlenir.
Soru: Aşılama ve tüp bebek arasında nasıl bir fark var? Hangisini seçmeliyim? Cevap: Aşılama, daha basit bir yöntem olup genellikle hafif sorunlarda tercih edilir. Daha ciddi sorunlarda tüp bebek tedavisi önerilir. Duruma göre bireysel değerlendirme yapılır.
Soru: Negatif kan grubuna sahip bir kadında doğum sonrası yapılması gerekenler nelerdir? Cevap: Doğum sonrası kan uyuşmazlığı iğnesi yapılması gereklidir. Bu işlem, sonraki gebeliklerde komplikasyonları önlemek için önemlidir.
Soru: 6 gün boyunca 4Aa kalite embriyo transferi yaptım. Şansım nedir? Cevap: 4Aa kalite embriyo oldukça iyi bir kalitedir ve başarı şansı yüksektir. Embriyo transferi sonrası sabırla beklemek önemlidir.
Soru: Embriyonun 4. gün gelişimi ile ilgili görüşleriniz nelerdir? Cevap: 4. gün embriyosu, 3. gün embriyosuna göre daha olgun ve başarılı olabilir. Ancak 5. güne ulaşan embriyolar genellikle tercih edilir.
Soru: 10 defa aşılama yaptırdım, sonuç alamadım. Ne yapmalıyım? Cevap: Aşılama sayısının bu kadar yüksek olması doğru değil. İlk 2-3 başarısız denemeden sonra detaylı bir araştırma yapılmalı ve tüp bebek tedavisi düşünülmelidir.
Soru: Cinsiyet belirleme işleminde başarı oranı nedir? Cevap: Genetik taramalarda %95 doğruluk oranı vardır. Ancak bu oran %100 değildir ve hastalar bilgilendirilmelidir.
Soru: Amh değeri 0.13 olan bir kadın gebe kalabilir mi? Cevap: Amh değeri çok düşük olan kadınlarda tüp bebek tedavisi genellikle önerilir. Ancak diğer faktörler (yumurta kalitesi, sperm durumu) de değerlendirilmelidir.
Soru: Donör yumurta ile tüp bebek tedavisinde başarı oranı nedir? Cevap: Donör yumurtalar genç ve sağlıklı bireylerden seçildiği için başarı oranları yüksektir. Ancak donör seçimi dikkatlice yapılmalıdır.
Soru: Hela uygunluğu sorunu gebeliği etkiler mi? Cevap: Evet, hela uygunluğu genetik uyumsuzluklar nedeniyle gebelikte sorunlara yol açabilir. Bu durumda aşılama yöntemi veya genetik taramalı tüp bebek önerilir.
Soru: Kist tedavisinden sonra tüp bebek yapılabilir mi? Cevap: Evet, ancak kist küçültülmeden veya boşaltılmadan tüp bebek tedavisine başlanması önerilmez.
Soru: 27 yaşında polikistik over hastasıyım. Tüp bebek tedavisi başarı oranım nedir? Cevap: Eğer embriyo kalitesi iyi ve diğer faktörler uygun ise, başarı oranı oldukça yüksektir. PCOS’un etkisi tedavi sürecinde kontrol altına alınabilir.
Soru: Genetik tarama yapılmadan embriyo transferi yapılabilir mi? Cevap: Bazı durumlarda genetik tarama yapılmadan transfer yapılabilir. Ancak genetik sorunlardan şüpheleniliyorsa mutlaka tarama önerilir.
Vermiş olduğu degerli bilgiler için Dr.Emin Haqverdiyev e çok teşekkür ederiz. Siz sevgili dostlarım sizlere de katılımınız ve sorularınız için çok teşekkürler. Sorularınız ile yayınlarımızı benzersiz hale getiriyorsunuz.