Tüp bebek Tedavilerinin Başarısında Hasta Doktor iletişimin Önemi.Op.Dr.Aziz İhsan Tavuz

Tedavi sürecimiz uzun soluklu bir yolculuk. Tüp bebekte sadece yumurta toplamak ya da transfer etmek değil, gebelik süreci boyunca da hastalarımızla birlikte yol alıyoruz. Onların doğumuna kadar her anında yanlarında oluyoruz. Hatta yıllar sonra doğan bebeklerin yaş günlerinde bile bizleri hatırlayıp arıyorlar. Bu da paha biçilemez bir mutluluk.

Tüp bebek sürecinde iletişim hayati önem taşıyor. Hastaların yaşadığı stres, ilaç uygulamalarıyla ilgili anlık sorular, yan etkiler veya tahlil sonuçları gibi pek çok noktada hızlıca ulaşılabilir olmak çok önemli. Bazen bir ilacın doğru saatte uygulanması, süreci tamamen etkileyebiliyor. Dolayısıyla iletişim kopukluğu tedaviyi olumsuz etkileyebilir.

İlk görüşmelerde hastaları ayrıntılı olarak değerlendiriyoruz. Önceden yapılmış tahlilleri, eski tedavi protokollerini, rahim filmi, ultrason bulguları gibi tüm verileri analiz ediyoruz. Bu bilgiler ışığında yol haritamızı oluşturuyoruz. Her hastayla uzun ve detaylı görüşmeler yapıyoruz. Şehir dışından gelen hastalarla bile daha gelmeden iletişime geçip, gerekli tahlilleri önceden başlatıyoruz. Böylece hastamız daha kliniğe adım atmadan tedaviye hazırlık süreci başlamış oluyor.

Tüp bebek tedavisine başlamak için bazen hastalar hemen süreç başlasın istiyor. Ancak biz önce ayrıntılı değerlendirme yapıyoruz. 3 ay süren bir hazırlıkla hem yumurta hem rahim hem de genel sağlık durumu en uygun hale getiriliyor. Bu da çoğu zaman ilk denemede gebelik başarısı sağlıyor. Bu nedenle, erken başlamak zaman kazandırmıyor; doğru hazırlıkla, süreci kısaltıyoruz.

Reklam kavramı tıpta yeri olmayan bir şeydir. Bizim yaptığımız hastalara bilgilendirme, tedavi yaklaşımımızı anlatmak. PRP, egzozom gibi bilimsel verilerle tam desteklenmeyen uygulamaların yüksek ücretlerle pazarlanması etik değildir. Ne yazık ki akademik unvanlar bile zaman zaman reklam aracı olarak kullanılıyor. Bilimsel yayınların güvenilirliği düşerken, bazı tedaviler sadece ticari amaçla sunulabiliyor.

Hastalarımızdan en çok gelen sorulardan biri de “embriyo genetiği bozuk çıkarsa ne olur” sorusudur. Genetik problemi olan embriyolar genellikle ya hiç tutunmaz ya da gebeliğin erken döneminde düşer. Bu nedenle genetik test yapılması, transfer başarısını artırır. Özellikle 40 yaş üzeri hastalarda yumurtaların %70-80’i genetik olarak bozuk çıkabilir.

Ayrıca sperm DNA hasarı da embriyo kalitesini etkiler. Eğer hasar yüksekse, mikroenjeksiyon için testisten alınan sperm (TESA) kullanmak gerekebilir. Bu şekilde daha sağlam DNA yapısına sahip sperm kullanarak başarı oranı artırılabilir.

Embriyo transferinde kullanılan bazı uygulamalar da gereksiz olabilir. Örneğin EmbryoGlue gibi maddelerin tutunmayı artırdığı yönünde net bilimsel kanıtlar yoktur. Bu tarz ürünler genellikle ticari amaçla sunulur. Bilimsel temele dayanmayan her uygulamada dikkatli olunmalıdır.

Hastaların yaşadığı en büyük sorunlardan biri de yeterince bilgi verilmemesi. Muayene sırasında ultrason yapılıp, hiçbir şey anlatılmadan ilaç yazılıp gönderilen çok hasta var. Oysa tüp bebek, ultrasonla folikül saymakla biten bir süreç değildir. Psikolojik hazırlık, bilgi, güven çok önemlidir.

Negatif bir sonuç alındığında hastaya ne yapılacağı açıkça anlatılmalı. Bu durumda hastaya şu dört sorunun cevabı verilmeli: Ne yapacağız? Ne zaman yapacağız? Neyi farklı yapacağız? Nasıl yapacağız? Bu yaklaşım hastanın sürece olan güvenini artırır.

Bazı hastalar birden fazla düşük yaşamış, tutunamayan embriyolarla karşılaşmış olabilir. Bu noktada detaylı inceleme yapmak çok önemlidir. Rahimde adenomyozis gibi yapısal sorunlar varsa, bu da başarıyı etkileyebilir. Ayrıca bağışıklık sistemi, hormon dengesi, tüplerin durumu gibi birçok etken göz önünde bulundurulmalı.

Hastanın doktoruna rahatça ulaşabilmesi, soru sorabilmesi, süreç boyunca yanında olduğunu hissetmesi çok önemli. Hasta sadece kendisi için değil, tüm ailesi için umut taşıyor. O yüzden sadece teknik başarı değil, duygusal destek de sağlanmalı.

Son olarak, doktor değiştirmekten ya da ikinci bir görüş almaktan çekinmeyin. Biz haftalık kurum içi eğitimlerle personelimizi hasta iletişimi konusunda da eğitiyoruz. Bu tedavi sadece teknik değil, aynı zamanda çok yönlü bir ilgiyi gerektiriyor. Herkesin en iyi şekilde bilgi alması ve doğru yönlendirilmesi gerektiğine inanıyoruz.

Vermiş olduğunuz değerli bilgiler için Op.Dr.Aziz İhsan Tavuz’a teşekkür ederiz.

*****