Tüp Bebek Aşamalarının Detayları

1. Tüp bebek tedavilerinde yumurtalıkların hormon ilaçları ile uyarılması
Tüp bebek tedavisindeki İlk aşamada yetecek sayıda kaliteli over (yumurta) hücresi elde edilebilmektedir. Over gelişiminin olması için çeşitli türde hormon preparatları kullanılır. Tüp bebek benzeri üreme tekniklerinde ilaçların kullanılmasının sebebi daha çok over ve embriyo elde edilmesi ile gebeliğin şansı artmaktadır. Kontrollü Ovarian Hiperstimülasyon farklı ajanlar ve değişik protokoller ile uygulanabilir.

Bütün protokollerde mensturuasyonun (adet kanaması) ikinci ya da üçüncü gününde USG (ultrasonografi) incelemesiyle overler (yumurtalıklar) değerlendirilir ve kan seviyesinde östrojen düzeyi yapılır. Her hastanın yaşı, overlerin (yumurtalık) rezervi, kan hormon seviyelerine göre kişilere uygun tüp bebek tedavisi şekli belirlenir ve kullanılan ilaç dozuna karar kılınır.

Overler uyarılmaya başlandıktan sonra tüp bebek uygulanacak hasta belirli süreler ile kontrole çağrılır. Kontrol süresince vajinal USG yapılarak gelişmekte olan foliküllerin sayı ve büyüklükleri kontrol edilir. Amaç fazla sayıda 16 ila 20 mm çaplı follikülün elde edilmesidir. Kontroller sırasında kan östrojen seviyeleri kontrol edilir ve ilaç dozu ayarlanır. Hedef 14 mm den büyük follikül başına 200 ml östrojen düzeyine ulaşmaktır. Follikül yeterli büyüklüğe ulaştığı zaman overin son olgunlaşması sağlamak için 5.000 ila 10.000 ünite Human Chorionic Gonadotropin (hCG) (çatlatılma iğnesi) enjeksiyonu yapılmaktadır.

Tüp bebek tedavisinin süresi kişiye göre değişir. Yaklaşık olarak 12 ila 16 gündür. Çatlatma iğnes Bütün protokollerde mensturuasyonun (adet kanaması) ikinci ya da üçüncü gününde USG (ultrasonografi) incelemesiyle overler (yumurtalıklar) değerlendirilir ve kan seviyesinde östrojen düzeyi yapılır.

Tüp bebek uygulana Her hastanın yaşı, overlerin (yumurtalık) rezervi, kan hormon seviyelerine göre kişilere uygun tüp bebek tedavi şekli belirlenir ve kullanılan ilaç dozuna karar kılınır. Overler uyarılmaya başlandıktan sonra hasta belirli süreler ile kontrole çağrılır. i 32 ila 36 saat kadar sonra over toplama işlemi yapılmaktadır.

2. Tüp bebekte yumurta  Toplama İşlemi (Tıbbi adıyla Oocyte pick-up, OPU)

Tüp bebekte over toplama işlemi transvajinal USG probuna uygun iğne ile over içeren ve follikül ismi verilen içerisi sıvı dolu yapıların boşaltılmasıdır. Tüpler içerisine toplanan follikül sıvısı içerisinde over olup olmadığı embriyologlar tarafından bildirilir. Over gelmediği müddetçe özel sıvı ile folllikül boşluğu yıkanır. İçerisinde kalmış olabilecek over alınmaya çalışılır(Flushing-Follikül yıkama).Folliküller aspire edilene kadar işlem devam eder.10 mm’nin üzerinde bulunan tüm folliküllerin boşaltılması ile over toplama işlemi sona erdirilir. Tüp bebek uygulamasındaki bu işlemdeki toplam süre çoğunlukla 30 dakikadan fazla olmaz.Overlerin toplanmasının ardından laboratuarda incelenerek over sayısı ve olgunluğu değerlendirilir.Olgun olan overlere döllenme işlemi yapılır.Over toplama işlemi ardından hasta 2 saat kadar dinlenmesiyle eve gidebilmektedir.

 3. Tüp bebek tedavilerinde döllenme aşaması  (Tıbbi adıyla IVF/ICSI)

OPU esnasında elde edilen overler laboratuvarda mikroskop altında değerlendirilmektedir. İmmatür (olgun olmayan) ya da dejenere overler ayrıldıktan sonra overler kültür sıvısının içerisine konarak inkübatörde 37 derecede ,%5 ila 6 CO2 oranı sabit tutularak 4 saat süre ile bekletilir. Tüp bebek uygulamasında over toplama işlemi yapıldığı gün kişinin eşi de sperm verir. Menisinde canlı sperm hücresi bulunmayan erkeklerde cerrahi yöntem ile sperm aranır. Elde edilmiş olan meni özel kap içerisine alınarak likefiye  sıvılaşması) gözlenir. Sıvılaşmış olan meni, sperm sayısı, şekli ve hareketliliği açısından incelenir. Yıkama işlemleri sonrasında semen hazırlanır.

Tüp bebek yönteminde spermler toplanan overlerin yanına bırakılır ve kendi kendine over döllemeleri beklenir. Spermlerin sayısı 5 milyon altında olması, spermin az olduğu hastalarda, önceden denenmiş tüp bebek yöntemi ile başarısızlık olan kişilerde, PGD (pre-implantasyon genetik tanı) yapılanlarda gebelik şansının artması için ICSI (mikro enjeksiyon) yöntemi tercih edilir.

ICSI işlemi öncesi over çevresindeki hücreler temizlenir. Sonra her overin içerisine önceden belirlenen sperm hücresi mikromanupilatör ile enjekte edilir.

Fertilizasyon işlemi sonrası 16 ila 18 saat kadar sonra döllenmenin durumu kontrol edilir. Döllenen yumurtalar kültür ortamına yerleştirilir ve gelişimi beklenir. Transfer durumuna getirilen embriyonların kaliteli olanlar, belirli sayıda kadın uterusu içerisine transfer edilir.

4. Tüp bebek tedavisinde Embiryo transferi

Türkiye de  tüp bebek tedavisi fiyatı ( İVF,ICSI tedavileri )  aşağı yukarı olarak 4000 – 6700 TL civarında maliyeti olan bir yardımla üreme tedavisidir.

Tüp bebek programlarında ilaç maliyeti aşağı yukarı olarak 1.500 ile 2.000 TL arasında değişmektedir. Bu nedenle tüp bebek yaptırmak isteyen çiftler aşağı yukarı olarak 6.000 ila -7000 bin TL sonucu tedaviyi uygulatabilirler. Bu tedavi fiyartlarının içine erkek de sperm sorunu varsa yapılacak  tese ve mikrotese ameliyatları girmemektedir.

Tüp bebek uygulamasındaki bu işlem, kataterin rahat yerleştirilmesi ve embriyoların uterus içerisinde yerleştiği bölgenin izlenmesi için dolu mesaneyle USG kontrolü yapılır. Ağrısız bir işlemdir ve anesteziye gerek duyulmaz. Spekulum vajina içerisine yerleştirildikten sonra vajina ve serviks steril serum ya da özel sıvılarla temizlenir. İnce katater yardımıyla embriyolar endometium içerisine en uygun bölgeye yerleştirildikten sonra katater yavaş şekilde geriye doğru çekilir. İşlemin tamamlanması ile embriyoların tümünün verildiğinden emin olabilmek için embriyolog tarafından kontrol edilir. Embriyo sayısı çoğu zaman 2 ila 4 arasında değişir.

5. Tüp bebek tedavilerinden sonra Gebelik Testi

Tüp bebek tedavisinde embriyo Transfer sonrası 12. Gün sonrasında gebelik testi yapılır.

Prof. Dr. Bülent TIRAŞ

Maslak Acıbadem Tüp Bebek Merkezi Başkanı