Düşük Yumurta Rezervinde Yeni Yaklaşımlar

Merkezimizde son dönemde elde ettiği yüksek gebelik oranlarıyla dikkat çekiyor. Merkez, aylık olarak yapılan istatistik toplantılarında dünya standartlarının üzerinde bir başarıya ulaştığını vurguluyor. Bu başarının yalnızca doktor ve embriyologlara değil, hemşirelerden sekreterlere, muhasebe çalışanlarından hasta kabul ekibine kadar tüm ekibin ortak emeğine ait olduğu belirtiliyor. Kliniğe başvuran her 10 hastadan 7’sinin gebe olarak eve dönmesi büyük bir başarı olarak değerlendiriliyor.

Yumurta Rezervi Azalmış Hastalarda Yaklaşım

Op. Dr. Aziz İhsan Tavuz, düşük yumurtalık rezervinin iki farklı grupta ele alınması gerektiğini belirtti.

İleri yaş grubu: Bu grupta yumurta sayısının azalması doğal bir süreçtir. Ancak bunun yanında yumurtaların genetik yapısında da bozulmalar görüldüğü için sağlıklı embriyo elde etmek daha zor olabilmektedir.

Genç yaş grubu: Daha genç hastalarda rezerv azalmış olsa da, elde edilen yumurtaların gebelik şansı çok daha yüksektir. Örneğin, 30 yaşında 2–3 yumurta elde edilmesi, 43 yaşındaki bir hastadan 7–8 yumurta elde edilmesine göre daha avantajlı olabilir. Çünkü genç yaşta kromozomal sorun riski %30–35 iken, 43–44 yaşında bu oran %80–85’e çıkmaktadır.

Embriyo Gelişimi ve Genetik Sağlık

Doğru hazırlık ve uygun laboratuvar koşulları sağlandığında blastokist aşamasına ulaşmakta sorun yaşanmadığını vurgulayanOP. Dr.Aziz İhsan Tavuz, asıl zorluğun ileri yaşlarda genetik olarak sağlıklı embriyo elde etmek olduğunu ifade etti.. Örnek olarak, rezervi düşük bir hastadan sadece 2 yumurta elde edilmesine rağmen, her ikisinin de 5. güne ulaştığını ve kaliteli embriyo haline geldiğini, bu durumda tek embriyo ile gebelik şansının %60’lara çıktığını belirtti.

Kişiselleştirilmiş Tedavi Yöntemleri

Op.Dr.Aziz İhsanTavuz’a göre tüp bebek tedavisinde asıl farkı yaratan nokta, standart iğne tedavisinden önce yapılan hazırlıklar dedi.

Hormonal destekler: Bazı hastalarda büyüme hormonunun düşük olması halinde, düşük doz büyüme hormonu eklenmesi yumurta kalitesini artırabilmektedir.

Bağışıklık sistemi düzenlemeleri: Otoimmün sistem düzensizlikleri tespit edilen hastalarda düşük doz kortizon tedavisi faydalı olabilmektedir.

Doğru ilaç seçimi: Yumurta büyütme iğnelerinde yüksek dozların etkili olmadığını, asıl önemli olanın doğru ilaç kombinasyonu olduğunu vurgulamaktadır.

Çiftlerin Birlikte Hazırlığı

Düşük rezervli hastalarda sık yapılan hatalardan biri yalnızca kadına odaklanmaktır. Oysa spermdeki küçük problemler bile yumurtaların döllenmemesine veya embriyoların 5. güne ulaşamamasına yol açabilir. Bu nedenle hem kadın hem de erkeğin aynı anda tedaviye hazırlanması büyük önem taşır.

Hasta Örneği ve Öneriler

Bir hastada AMH değeri 0.26 çıkmış ve klomen tedavisi sonrası yeterli yumurta elde edilememiştir. Bu durumda Dr. Tavuz, öncelikle hem kadının hem erkeğin detaylı olarak değerlendirilmesi gerektiğini, aşılama gibi yöntemlerin başarı şansının düşük olduğunu, fakat tüp bebek tedavisinin doğru hazırlıkla gebelik sağlayabileceğini vurgulamaktadır. Özellikle 30 yaşında olması nedeniyle her yumurtanın şansının yüksek olduğunu belirtmiştir.

Yumurta Rezervi Azalması Genetik Bir Sorun mu?

Yumurta rezervinin azalması, doğrudan yumurtalarda genetik bir sorun olduğu anlamına gelmez. Aynı yaştaki bir başka kadında rezerv normal olabilir, fakat bu durum rezervi düşük olan kadının yumurtalarının genetik açıdan sorunlu olduğu anlamına gelmez. Burada belirleyici olan en önemli faktör yaştır. Genç yaşta rezerv azalmış olsa bile, elde edilen yumurtalardan sağlıklı embriyolar oluşturulma şansı yüksektir.

Tedaviye Başlama Zamanlaması

Adet döneminin başında az sayıda folikül görüldüğünde hemen tedaviye başlanmaz. Daha fazla folikül geliştiği bir dönemin yakalanması beklenir. Bu yaklaşım, daha fazla yumurta elde edilmesini sağlayarak tedavinin verimliliğini artırır. Örneğin 3 folikülle başlanıp 2–3 yumurta elde etmek yerine, 5–6 folikülle başlandığında 5–6 yumurta alınabilir. Bu, başarı şansını neredeyse iki katına çıkarır.

Yumurta Havuzu Yöntemi ve Yasal Durum

Eskiden düşük rezervli hastalarda birkaç toplama işlemi yapılıp yumurtalar dondurularak “yumurta havuzu” oluşturulabiliyordu. Ancak güncel yönetmelik gereği evli kadınlarda yumurta dondurulması yasaktır. Sadece bekar kadınlarda, rezervin azaldığına dair rapor varsa dondurma işlemi yapılabilir. Erkekte ise ameliyatla (TESA, TESE, Mikro-TESE) alınan spermler dondurulabilirken, ejakülasyonla alınan spermler dondurulamamaktadır.

Yumurta Dondurma İçin İdeal Yaş

Yumurtaların dondurulması için en uygun dönem 28–32 yaş aralığıdır. Bu yaşlarda hem yumurta sayısı hem de kalitesi yüksektir. Bu dönemde dondurulan yumurtaların ileride sağlıklı çocuk sahibi olma ihtimali daha fazladır. 38–40 yaşından sonra başvuran kadınlarda rezerv ciddi azalmış olur ve elde edilen yumurtalardan sağlıklı embriyo oluşturma şansı düşer. Bu nedenle dondurma işlemi geç kalmadan yapılmalıdır.

Yumurta Kalitesi ve Genetik Yapı

Yumurta kalitesi ile genetik sorunları ayırt etmek gerekir:

Yumurta kalitesi düşükse: Çok sayıda yumurta toplanmasına rağmen döllenme oranı ve embriyo oluşumu düşüktür.
Genetik sorun varsa: Yumurtalar sağlıklı görünebilir, döllenebilir ve embriyo oluşabilir. Ancak genetik test yapıldığında embriyoların kromozom yapılarında bozukluk tespit edilebilir.

Yaş ilerledikçe embriyolarda genetik bozukluk oranı artar:

35 yaş → %50 anormal
40 yaş → %75 anormal
44–45 yaş → %90–95 anormal

Bunun nedeni, ya genç yaşta sağlıklı yumurtaların önce kullanılması ya da yıllar boyunca çevresel faktörlere (radyasyon, stres, oksidanlar) maruz kalmaları olabilir.

Hasta Soruları ve Yanıtlar

Soru: Rezervim düşük, bu genetik sorunlu yumurtalarım olduğu anlamına gelir mi?
Yanıt: Hayır, düşük rezerv genetik sorun anlamına gelmez. Yaş gençse sağlıklı embriyo şansı vardır.

Soru: 37 yaşındayım, birkaç embriyom genetik olarak sağlıksız çıktı. Şansım var mı?
Yanıt: Var. Her yeni embriyo şansı yeniden doğurur. 37 yaşında sağlıklı embriyo elde etme ihtimali %30 civarındadır.

Soru: 40 yaşındayım, embriyolarım 3. günde durdu. Doktor “çocuk olmaz” dedi.
Yanıt: Bu doğru bir yaklaşım değildir. Embriyonun gelişmemesi farklı nedenlerden kaynaklanabilir (erkek faktörü, laboratuvar koşulları, hazırlık eksikliği). Doğru planlama ile gebelik şansı vardır.

Soru: AMH değerim çok düşük, PRP yaptırdım. Normal yolla gebelik mümkün mü?
Yanıt: AMH çok düşük olsa bile doğal gebelik ihtimali her zaman vardır, ancak bu oran düşüktür. PRP’nin faydası bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.

Soru: Taze transfer mi daha iyi, dondurulmuş transfer mi?
Yanıt: Çalışmalar dondurulmuş embriyo transferlerinde başarı oranlarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Çünkü rahim daha doğal bir ortamda hazırlanır.

Soru: 50 yaşındayım, PRP ve egzozom tedavisi yumurta kalitemi artırır mı?
Yanıt: Yumurta sayısında folikül gelişimini uyarabilir ama genetik yapıyı düzeltemez. “Yumurta gençleştirme” ticari bir söylemdir. Sağlıklı embriyo elde etme oranı %1’in altındadır.

Soru: Yumurtalar kaç mm olduğunda toplanmalıdır?
Yanıt: Bu hastanın yaşına ve durumuna göre değişir. Genç bir hastada 22 mm’ye kadar beklenebilirken ileri yaşta daha erken toplamak gerekebilir.

Vermiş olduğu degerli bilgiler için Op.Dr.Aziz ;İhsan Tavuz a teşekkür ederiz.

******

Bizi instagram ve Facebook tan da takip edebilirsiniz.