Rahim Transplantasyonu

Geçtiğimiz 30 senedir bilim adamları infertilite sorununu çözmek amacıyla çok büyük araştırmalar gerçekleştirdiler. Bu dalda gerçekleştirilen başarılar ve gelişmeler tıp dünyasında kesinlikle çok büyük etki yapmıştır.

Sağlıklı yumurtalıkların olmasına rağmen rahimin eksikliği veya hatalı gelişmesi nedeniyle olan infertilite, özellikle gönüllü taşıyanların toplum ve din kurallarına aykırı olduğu ülkelerde, hamileliğin gerçekleştirilebilmesi için çok büyük bir engeldir. Rahim transplantasyonu, olabilirliği, güvenliği ve üretkenliği kanıtlandığı taktirde, bu sorun için bir çözüm sunabilir. 1990 yılında Suudi Arabistan İslam Yüksek Heyeti tarafından genetik kodlamanın transplante edilmediği Üreme Organları Transplantasyonu onaylanmıştır.

İlk olarak hayvanlar üzerinde denenen yöntem transplantasyon yerine, hayvanın kendi rahminin alınarak tekrar aynı hayvana iadesiyle denenmiştir. Diğer organ transplantasyonlarında olduğu gibi rahim ana veya büyük damarlar yerine miniskül damarlardan oluşan bir ağ ile beslenir ve dolayısıyla bu bağlantıların yapılmasında büyük sorunlarla karşılaşılmıştır. Hayvanlar üzerinde yapılan ilk deneylerde sadece ana damarların bağlanması denenmiş ancak damar ağı sisteminin gerçekleştirdiği kanın süzülerek dağılımı gerçekleşmediği için kalça bölgesinde oluşan cerahatler nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

Başarılı hamilelik ile sonuç verecek transplantasyon gerçekleştirmek amacıyla, hayvanlar üzerinde yapılan birçok transplantasyon sonucunda rahimin damar ağı bağlantıları ve vajinal bağlantıları üzerinde çalışmalar geliştirildi. Bu geniş çalışmaların ardından, geliştirilen rahim damar bağlantılarında ve damar anastomisinde mikrovasküler teknikler kullanılarak gerçekleştirilen, orta ve uzun vadeli damar kullanılırlığı testlerinin tekrar gözden geçirilmesi sonucunda insan üzerinde deneylerin yapılmasına karar verildi.

İnsan üzerinde gerçekleştirilecek transplantasyon için detaylı protokoller hazırlandı. Seçim kriterleri, kullanılacak olan teknikler, cerrahi teknikler , klinik takip, donör ve hasta için detaylı onay formları hazırlandı.

İnsan rahim transplantasyonu 6 Nisan 2000 tarihinde bu tarihten 6 yıl önce rahmini sezeryan ameliyatı akabinde gerçekleşen kanama sonucu kaybeden 26 yaşındaki bir kadın hasta üzerinde gerçekleşti. Geniş değerlendirme testleri sonunca hastanın uygun olduğu tespit edilerek onay verildi. 46 yaşında olan donöre gezici yumurtalık kistleri nedeniyle, doku ve damarların yararlılığını koruma amacıyla, historektomi gerekmekteydi. İlk aşamada, genel anestezi altında, gerçekleşen ameliyat başarıyla tamamlandı.

İlk 9 gün, her transplantasyon sonucunda beklenen reaksiyonlar haricinde başarıyla geçti. Ancak ameliyattan 9 gün sonra hasta vücudunda şiddetli red görüldüğünde ilaç ve hormon tedavisiyle durum düzeltildi. 99’uncu günde hormonel tedavi nedeniyle hasta iki kez red kanaması geçirdi. Bu kanamaların sonucunda hastada historektomi gerçekleştirilmek zorunda kalındı.

Ameliyat sonrası yapılan testlerde fallopian tüplerini vücudun hiçbir şekilde red etmediği gözlemlendi. Damar yapısında kanamalara neden olan ve dolayısıyla yüzyüze kalınan sorunların rahimin yapısındaki zayıflıktan kaynaklandığı, dolayısıyla gerilmelere, yırtılmaya veya rahim damar bağlantılarında yapı bozukluğuna neden olduğu görüldü.