Isırganotu (Urtica Dioica/Büyük Isırganoyu)(Urticaurens/Küçük Isırganotu)
İngl. Nettelleaves – Alm. Brennessel – Fr. Herbe d’ortie
Yöresel adları: Dızlağan,Ağdalak, Cızlağan, Cızgan, Cincar, Dalagan, Dalgan,Isırgı
Drog adı: Urticae herba / yaprak ve sap, Urticae semen / tohum, Urticae radix / kök
Tentür: Urtica urens Ø, D1, D2 D3
Toplama/kurutma: Etkinlik açısından her iki bitkitürü eşittir. Yapraklar, nisan-haziran döneminde saplarından sıyrılarak toplanır, gölge ve havadar bir ortamda kurutulduktan sonra ince kıyılır ve hava almayan kaplarda saklanır.
Tohumlar, temmuz ağustos döneminde toplanır ve gölgede iyice kurutulur.
Kökler, ilkbahar veya sonbaharda sökülür, iyice yıkanarak temizlenir ve gölgede kurumayabırakılır. İyice kuruduktan sonra incekıyılır ve hava almayan kaplarda saklanır.
Bileşim: Yaprakta, flavon, C vitamini, demir, mineral tuzlar, bitkiasitleri, betasitosterin, sterylglucosid, lignan.
Tohumda, müsilaj, proteinler, sabit yağ, carotinoid, clorophyll Kökte, tanen, sterolen, sterylglucosid, lignan
Etkileri: Mukoza sağlamlaştırıcı (adstringent), idrar söktürücü, güçlendirici, anti-alerjen, kan temizleyici, iltihap giderici
Kullanım alanları: Yaprak, tohum ve kökün içerdiği etken maddeler arasında farklılıklar olduğuna göre, kullanımalanlarının farklı olması da doğaldır. Yani, illede yaprağın tohumdan veya tohumun yapraktan daha etkiliolduğunun düşünülmesi doğru değildir. Önemli olan,onları etkili oldukları alanda gereğince kullanmayıbilmektir. Burada okuyucunun özellikle bu konu hakkında aydınlatılmasına özen gösterilecektir. Ama isteyen, yaprak,tohum ve kökü birlikte kullanabilir ve böylece çok yönlü bir iyileştirici güçten yararlanabilir.
Isırganotu yaprakçayının başlıcatedavi edici özellikleri olarak, idrar söktürücü, ödem çözücü, kantemizleyici, demir eksikliğini giderici, kan yaptırıcı,iltihap giderici, kan dolaşımını ve organizmayı uyarıcı nitelikleri sıralanabilir. Bu temel niteliklerdenyola çıkılarak da onun şu hastalıklara karşı başarıyla kullanılabileceği söylenebilir: Romatizma vegut, romatizmal eklem deformasyonu, böbrek ve idrar yolları iltihabı, nedeni teşhis edilemeyen şiddetli baş ağrıları,prostat büyümesi, mide ve bağırsak ülseri, böbrek ve safrakesesi taşları, güçsüzlük ve bitkinlik halleri, kansızlık ve alyuvarlareksikliği, demir eksikliği, tüm alerjik rahatsızlıklar (samannezlesi dahil), egzama, ergenlik sivilceleri ve fistüller sayılabilir.
İnanılması zorbir listeyle karşı karşıya kaldığınızı düşünebiliyorum ve bu uzun listeyeben de tüm kanser hastalıklarını eklemek istiyorum. Bu kadar çeşitli hastalıkla başa çıkabilen bir bitkinin kanser hastalığı ile de başa çıkabileceğini düşünmek niçin saçma olsun ki! Sonuçta kanser de bir hastalıktır veeğer beden ona kafa tutabilecek kadar güç kazanabilirse…
Yukarıda anılan hastalıklara karşı kullanılacak olan yaprak çayıtedavisinin 2-4 haftalık kürler biçiminde uygulanması gerekir. Busüre içinde günde 2-4 bardak taze demlenmiş ısırganotu çayı,aç karnına veya öğün aralarında, soğutulmadan ve tatlandırılmadan yudumlanır. Isırganotu yaprakçayının hiç de kötü sayılamayacak tadını beğenmeyen duyarlı kişiler, biraz nane, kekik veya civanperçemi ekleyerek yeni lezzetler oluşturabilirler. Bitki çayının,ağır kalp ve böbrek hastalıklarından kaynaklanan ödemlerekarşı kullanımından önce doktora danışmak doğru olacaktır.
Isırganotu kökü, eğer istenirse her zaman yaprakla karıştırılarak kullanılabilir. Ama öncelikle prostat büyümesine karşı uygulanan tıbbi tedaviyi desteklemek amacıyla kullanılmalıdır. Ayrıca, köklerin yalnızbaşına veya yaprakla birlikte hazırlanan kaynama suyuylabaş yıkandığında ve kafa derisine friksiyonlar yapıldığında, saç dökülmesi sona erer, saçlaryoğunluk ve parlaklık kazanır, kepeklenme yok olur.
Isırganotu tohumu, öncelikle organizmay ıuyarıcı, güçlendirici ve savunma sistemlerini destekleyici özelliklere sahip olduğu için, öncelikle yaşlılarıgüçlendirici olarak düşünülmelidir. Tabii ki, organizmanın vesavunma sistemlerinin güç yitirdiği her tür ağırhastalıkta da, organizmayı genel anlamda canlandırmak ve güçlendirmek için kullanılmalıdır.
Kullanım Biçimleri
Yaprak çayı: yarım veya bir tatlıkaşığı ince kıyılmış yaprak, orta boybir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır,üstü kapalı olarak 5-6 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-4 bardaktaze demlenmiş çay yudumlanarak içilir.
Kök çayı: Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış kök, bir su bardağı dolusu soğuksuya eklenir, hafif ısıda kaynama derecesine kadar ısıtılır, 4-5 dakika kaynadıktan sonra 5-10 dakika demlendirilir ve süzülür. Günde 3 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan yudumlanır.
Tohum Çayı: Havanda hafifçe ezilmiş bir tatlı kaşığı kadar tohum, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır, üstü kapalı olarak 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak taze demlenmiş çay, yemeklerden yarım saat önce, soğutulmadan yudumlanır.
Taze ısırganotu: Canlı bitkinin sapı yere yakın bölümünden kesilerek, eklem deformasyonu, romatizma, gut, siyatik ve lumbago ağrılarına karşı, doğrudan ağrılı bölgelere sürülerek (veya kamçılanarak) de kullanılabilir. Bitkinin yakıcı tüyleriyle deriyi tahriş etmesiyle, uzun süreli rahatlatıcı bir sıcaklık oluşurve ağrılar diner. Başlangıçta rahatsız edici olan deri yanması bir süre sonra azalır ve daha sonra sona erer.
Tentür kullanımı: Urtica urens D2, D3 veya D4 seyreltisi, kaşıntılı vekaşıntısız deri hastalıklarına, hafifyanıklara ve güneş yanığınakarşı, günde pek çok kere 10-15 damla alınır.
Romatizma ve gut hastalıklarında da ürik asidin dışkılanabilmesi için, Urtica urensØ (başlangıç tentürü) veya D1 seyreltisi, günde pek çok kere 5-10 damla, biraz suyla inceltilerek alınır.
Uyarı: Isırganotunun bilinen hiçbir yan etkisi yoktur.
Bir yudum Saglık –Niyazi Eröztürk
