Erkek infertilitesi hakkında bilinmeyenler

Erkek infertilitesi ile ilgili aklımızı karıştıran bir çok konuyu İstanbul Memorial Hastanesi Androloji (Erkek infertilitesi –kısırlığı- ) Bölüm Şefi Doç.Dr.Semih Özkan cevapladı.

1.Düşük sperm (oligospermi) ne demektir? nedenlerini ve tedavisini anlatabilirmisiniz.?

Oligospermi, sperm sayısının normal kabul edilen 20 milyon/ml. değerinin altında olmasıdır. Sperm üretimine etki eden her şey; varikosel, bazı ilaçların kullanımı, sigara, alkol, uyuşturucu, zehirli toksik maddelere maruz kalmak zirai ilaçlar gibi, bazı kimyasallar,hormon eksiklikleri, enfeksiyonlar neden olabilirler.

Maruz kalınan bu zararlı koşulların ortadan kaldırılması; sigaranın bırakılması, ilaçların kesilmesi, varikosel ameliyatının yapılması, enfeksiyonların giderilmesi, hormon eksikliklerinin tedavisi gibi müdahaleler oligospermiyi eğer testisde çok tahribat olmamışsa düzeltebilir.

2. Sperm analizi ne demektir.?

Erkeğin menisini alıp meninin fiziksel özellikleri ile birlikte içindeki spermlerin ne durumda olduğunun incelenmesi demektir. Çocuğu olmayan bir çiftin geldiğinde ilk yapılması gereken testtir.

3. Sperm nasıl verilir?

Sperm tercihan sakin sessiz, normal ısıdaki rahat bir odada masturbasyon yolu ile verilmelidir. Sperm verilişinden yaklaşık 30 dakika sonra çözülüp bakılacağından laboratuvara yakın bir yerde verilmesi gerekir. Evde alınıp getirilmesi bu nedenle tercih edilmez. Sperm verilirken sabun, yağlayıcı maddeler kullanılmamalıdır.

4. Spermde baktığınız nelerdir?

Spermin üç ana parametresi değerlendirilir. Sperm sayısı 20 milyon/ ml. üzerinde olmalıdır. Sperm hareketliliği %50’nin üzerinde olmalıdır ve +4 sperm denilen en hızlı giden sperm oranı % 20 olmalıdır. Ayrıca morfolji olarak adlandırılan spermin şekil yapısı itibariyle nekadarı normal o bakılır, %10 nun üzerinde (Kruger strict kriteri) normal yapıda sperm görülmelidir. Sperm ne kadar normal görünümlü ve normal hareketli ise dölleme şansı okadar iyi olur. Kuyruksuz sperm (spermatid) olarak tanımlanır, döllenme ve embiryo oluşabilir ancak gebelik gelişmemektedir. Bu nedenle de kullanılmamalıdır.

5. Sperm alındıktan ne kadar sonraya kadar lab. kontrol edilebilir?

Sperm verilişinden 30 dakika sonra çözülüp bakılır.

6. Sperm hacmi ne demektir?

sperm hacminden kasıt semen hacmidir. Çünkü semen meni sıvısıdır ve spermler ise bu sıvının içindeki döl hücreleridir. Semen spermlerin transportu, uygun koşulda barındırılması ve beslenmesini sağlar. semen hacmi yaklaşık 2 – 5 ml. arasında olmalıdır. 1 ml. nin altında olması prostat düzeyind bir tıkanıklığın olduğunu düşündürür.

7. Vizkosite nedir?

Vizkosite semenin akışkan hale geçmesi için geçen süre sonunda istenilen seviyede akışkan olamayıp katı kıvamda kalmasıdır. Bu durumda spermler katı semen sıvısı içinde istenildiği gibi hareket edemediklerinden yumurtaya ulaşıp dölşlenmeyi gerçekleştiremezler.

 8. Semende pH değeri nedir?

Semenin asiditesini ifade eden bir değerdir. 7.2 – 8.0 arasında olması istenir. vucut sıvısına göre bazik değerde olmasının nedeni vajen içinde vajen sıvısının asitli olması ve spermlerin yaşayabilmesi için bu asit ortami normal değerlere doğru çekebilmesi içindir. Eğer 7.0 dan düşük ise ozaman vaz deferens, epididimler, vesiküla seminalislerin gelişmemiş olduğuna işaret edebilir.

 9. Semende fruktoz aranması gerekli midir?

Çok gerekli olan bir şey değildir. Eskiden ultrasonografi yok iken semen miktarının azlığında (<1cc) ejekületuvar kanal obstruksiyonunun yada vesikülo seminalislerin yok olup olmadığı hakkında fikir sahibi olabilmek için yapılırdı.

10. Sperm sayısı ve yoğunluğu ne kadar olmalıdır?

Sperm yoğunluğu 20 milyon/ml. den fazla olması gerekir. Toplam sperm sayısı ise 40 milyonun üzerinde olması gerekir.

12. Sperm incelemesinde topaklanma ve aglütinasyon neye işaret eder?

Spermlerin bir araya gelip birbirlerine yapışık görülmesi halidir. Anti sperm antikorların ortaya çıkması ile (aslında olmamaları gerekir) spermler bu antikorlara bağlanıp birbirlerine kenetlenirler ve hareket yeteneklerini kaybederek yumurtaya ulaşıp dölleme yetilerini yitirirler. Geçirilmiş enfeksiyon, testis ameliyatları, testis travmalarından sonra vucudun spermleri yabancı hücre gibi görüp onlara karşı bağışıklık mekanizmalarını kullanıp antikor üreterek  savaşması sonucu ortaya çıkan bir durumdur.

13. Sperm incelemesinde lökosit hücreleri neden aranır?

Çünkü bir enfeksiyonu ya da varikosel gibi bazı durumlara işaret edebilir. Lökositler (Beyaz kan hücreleri), vücuda yabancı cisimleri imha etmek ile görevlidirler, bu anlamda spermleri de büyük oranda imha ederler. Beyaz kan hücreleri seviyesi yüksek ise nedeni araştırılıp tedavisi yapılmalıdır.

Vermiş olduğunuz değerli bilgiler için çok teşekkür ederiz Semih Bey..