Tek seferde sağlıklı embriyo nasıl seçilebilir?

Geçmişte, tüp bebek dendiğinde ilk akla gelen çoğul gebelikler oluyordu. Birçoğu mutlu sonla bitse de, bu
gebeliklerin bir kısmı, bir kadının taşıyamayacağı kadar çok embriyonun rahime yerleştirilmesi nedeniyle çeşitli sorunlara yol açıyordu.
Peki tek embriyo transferi ile gebelik şansı azalacak mı? Metabolomix Yöntemi ile tek seferde sağlıklı embriyoyu seçebilmek mümkün mü? Anadolu Sağlık Merkezi Kadın Sağlığı Koordinatörü, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof.Dr.Aydın Arıcı’dan bu soruların yanıtını aldık.

Sağlıklı embriyo nasıl seçiliyor?
Embriyolara mikroskop altında bakarak morfolojisine, yani şekline göre hangisinin sağlıklı olduğunu anlayamıyoruz.
Bunun için birkaç tekniğimiz var. Mesela, embriyoları beşinci güne kadar kültür ortamında yaşatıyoruz. Çok bilimsel bir metot olmasa da, en iyisi öne geçsin anlayalım diyoruz. Bunun yanı sıra, preimplantasyon genetik tanı denilen bir teknik var. Bu yöntemde de üçüncü günde embriyolardan bir hücre alıp kromozom yapısına bakıyoruz. Ancak preimplantasyon genetik tanıda bugünkü teknolojiyle sadece dokuz kromozoma bakılabildiği için %20 yalancı negatif,
%20 yalancı pozitifliği olan bir sonuç elde ediyoruz. Dolayısıyla mükemmel bir test değil.

Metabolomix Yöntemi’nden bahseder misiniz?
Yale Üniversitesi’ndeki ekibim ileri düzeyde araştırmalar yapıp, bu embriyoların
yaşadıkları sıvı içine attıkları atıkların analizini yaparak, en iyi embriyoyu seçebilecek teknolojiyi geliştirdiler.
Biz, bu teknolojiye metabolomix diyoruz. Embriyolar, kendilerini besleyen bir sıvının içinde yaşamlarını sürdürürler. İnsanlar gibi yer, içer ve daha sonra aldıkları maddeleri atıklar yoluyla atarlar.
Bir insanın sağlık sorununu belirlemek için nasıl idrar ve dışkısını inceliyorsak, yeni geliştirilen bu yöntemle artık embriyoların da bu atıklarını inceleyebiliyoruz.
Bu analizleri yaklaşık yüzlerce atığı analiz edebilen “spektrofotometre” dediğimiz çok gelişmiş bir alet ile değişik dalga boyları kullanarak gerçekleştiriyoruz.
Bu yöntemle embriyonun metabolizma profilini çıkartabiliyor ve buna bağlı olarak görünüşe aldanmadan, sağlıklı olup olmadığını belirleyebiliyoruz.
Ve en sağlıklı embriyoyu transfer ederek çoğul gebeliklerin de önüne geçebiliyoruz.

Metabolomix Yöntemi’nin ilk sonuçları nasıl oldu?
Sonuçlar gayet başarılı.
Şu an 35 yaşından daha genç olan kadınlarda, görünüşüne bakarak seçilen
tek embriyo transferiyle hamile kalma şansı %25 – 30. Bu yöntemle seçilen tek embriyo transferiyle hamilelik şansı %50’ye, iki embriyo transferiyle ise %80’e çıkıyor.
Bu yöntem, çoğul gebeliklerin %100 önüne geçmesini sağlıyor diyebilir miyiz?
%100 olmasa da, %99 diyebiliriz.
Çünkü çok nadir de olsa, tek embriyo transfer ettiğiniz halde doğal yollarla bölünüp tek yumurta ikizi gebelikler oluşabiliyor.

Metabolomix pahalı bir yöntem mi?
Bu yöntem çok pahalı değil. Tekniğin geliştirilmesi oldukça masraflı oldu ama uygulamada böyle bir durum söz konusu değil. Bu yöntem, sonuçta tüp bebek tedavisi gören her kişiye uygulanabiliyor ve maliyetleri de çok fazla artırmıyor.
Ayrıca en sağlıklı embriyonun seçimine olanak tanıdığı için maliyet açısından da çok daha uygun.
Artık tek embriyo kullanılıyor, peki diğer embriyolara ne olacak?
Böyle bir durumda kalan embriyoların iyi bir şekilde dondurulup daha sonra çözülerek transfer edilmesi gündeme geliyor. Bu da çok masraflı olmayan bir iş. Yine hastaların embriyo dondurma tekniği en iyi olan merkezlerde bu uygulamayı yaptırmaları gerekiyor.
Tüp bebek tedavisinde önümüzdeki yıllarda yaşanabilecek en önemli gelişme sizce ne olabilir?
Şu anda biraz ütopik olarak görülen ama umarım önümüzdeki 5 – 10 yıla kadar gerçekleşecek bir teknik var. Bu teknikle, yumurtası ya da spermi olmayan çiftlerin bebek sahibi olması sağlanabilecek.
Bu kişilere, kök hücreden sperm ya da yumurta üretilebilecek. Şu anda maalesef hayvan deneylerinde bile böyle bir sonuç alınamadı. Ama ben 10 yıla kalmadan bu sorunun da çözülebileceğine inanıyorum. Ayrıca şu aşamada embriyolarda yapılan genetik araştırmalar henüz sınırlı. Bugün sadece, ailedeki genetik hastalığın bir sonraki nesile geçmesini önleyebiliyoruz. 23 kromozomdan da en fazla dokuzuna bakabiliyoruz. Yeni gelişmekte olan teknolojiler 23 kromozoma da bakabilmeyi ve daha sağlıklı bebeklerin doğumunu sağlayabilecek.

Bizi facebook ve instagramdan da takip edebilirsiniz.